පිරිකර යන්න පාලියෙන් සඳහන් කෙරෙනුයේ පරික්‌ඛාර ලෙසිනි. එය සංස්‌කෘත භාෂාවෙන් පරිෂ්කාර ලෙස හැඳින්වේ. පිරිකර යන වචනය ගොඩනැඟීම සම්බන්ධව ඉතාම පැරණි මූලාශ්‍රයන් දැකගත හැකියි. බුදුරජාණන්වහන්සේ ලොව පහළවීමට ප්‍රථමයෙන් පවා මේ හා සම්බන්ධ සිද්ධීන් දැක ගැනීමට පුළුවන. සූත්ර පිටකයේ මෙන්ම විනය පිටකයේ පිරිකර ගොඩනැඟුන ආකාරය පිළිබඳව සඳහන් වෙනවා. පිරිකර සම්බන්ධ...
Continue reading
October 10, 2010 හෑගොඩ විපස්සි හිමි
විශේෂාංග
ථෙරවාද සම්ප්රදාය අනතුරේ ථෙරවාද සම්ප්රදාය බිඳ වැටීම ගැන කථා කරන භික්‍ෂූන් වහන්සේලා අතර ඔබ වහන්සේ ප‍්‍රමුඛස්ථානයක සිටිනවා. මේ තත්ත්වය ඔබ වහන්සේ දකින්නේ කොහොම ද? අප මෙහි දී ථෙරවාද සම්ප්රදාය යනුවෙන් අදහස් කරන්නේ ත‍්‍රිපිටක ධර්මයත් අටුවා, ටීකා, සහ තදනුගත ග‍්‍රන්‍ථයන් ය. ඇත්ත වශයෙන් ම මේ පිළිබඳ ඉතා පුළුල් ලෙස...
Continue reading
September 24, 2010 හෑගොඩ විපස්සි හිමි
පුවත් පත් ප්‍රකාශන, විමර්ශන
බුදුරජාණන් වහන්සේ අනුදැන වදාළ විනය ප්‍රඥාප්තියට අනුව සලකා බලා භික‍ෂුන් වහන්සේලාට සංගීත අධ්‍යක‍ෂණය අකැපැයි 2009 අගෝස්තු 23 ඉරිදා ලක්බිම සමඟ පැවැති සාකච්ඡාවක දී අප විසින් ප්‍රකාශිතයි. එකී ධර්ම විනයානුකූල විවරණය සමාජ දෘෂ්ටිය අනුව දෝෂ දර්ශනයට ලක් කරමින් ““භික‍ෂූන් වහන්සේට සංගීතය පමණක් අකැප ඇයි?““ සිරස්තලය යටතේ 2009 සැප්තැම්බර් 04...
Continue reading
September 24, 2010 හෑගොඩ විපස්සි හිමි
පුවත් පත් ප්‍රකාශන, විමර්ශන
බුදු නැණ ඉක්ම වූ විදු නැණ විද්‍යවේදී පිටදූවේ සිරිධම්ම හිමියන්ගේ සාකච්ඡාවක් ඇසුරෙන් රැසයුණු ‘‘ප‍්‍රත්‍යක්‍ෂයට මග කියන බෞද්ධ චින්තනය’’ නැමැති ලිපියක් නොවැම්බර් 26 දින බුදුසරණ පුවත්පතෙහි පළ විය. එහි පාඨකයා නොමග යවන සුළු සාවද්‍ය කරුණු කිහිපයක් සකාරණව පෙන්වාදීම මෙහි අරමුණය. උක්ත ලිපියට මුලාශ‍්‍ර වී ඇත්තේ මැදුම් සඟියේ මූලපණ්ණාසකයේ ඔපම්ම...
Continue reading
September 23, 2010 හෑගොඩ විපස්සි හිමි
විමර්ශන
රාජ්‍ය වර්ෂ 1885 අප්‍රේල් මස 28 දින ලක් ඉතිහාසයේ ඓතිහාසික දිනයක් බවට පත් වීමට එක් හේතුවක් වූයේ, ලෝක බෞද්ධ ඉතිහාසයේ ප්‍රථම වතාවට ෂඩ් වර්ණයෙන් යුත් බෞද්ධ කොඩියක් එසවීම නිසා ය. අධිරාජ්‍යවාදීන්ගේ නානාවිධ තාඩනපීඩනයන්ට සම්බුද්ධ ශාසනයත්, බෞද්ධ සංස්කෘතියත්, බෞද්ධ චින්තනයත්, සමස්ත රටත් අනුවේදනීයත්වයට පත් වූ බව අමුතුවෙන් පැහැදිලි කළ...
Continue reading
September 22, 2010 හෑගොඩ විපස්සි හිමි
පුවත් පත් ප්‍රකාශන
ථෙරවාද සම්ප්රදාය වනසන අසපු සංස්කෘතිය බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළ නිර්වාණ මාර්ගය අන්තර්ගත චිරසම්භාවිත ලාංකේය ථේරීය සම්ප්රදාය විනාශ කරන කූඨෝපක‍්‍රම පිළ සාකච්ඡුාවක් සිළුමිණ වෙසක් අතිරේකයේ (2010 මැයි 21* පළවිය. එහි දී නූතන අසපු සංස්කෘතියේ පෞරාණික සංස්කෘතිකත්වය පිළ වූ පේරාදෙණිය විශ්ව විද්‍යාලයේ පාලි හා බෞද්ධ අධ්‍යයනාංශාධිපති, රාජකීය පණ්ඩිත ආචාර්ය කොටපිටියේ රාහුල...
Continue reading
September 22, 2010 හෑගොඩ විපස්සි හිමි
විමර්ශන
පූජ්‍ය හෑගොඩ විපස්සී ස්වාමීන් වහන්සේ ජාතික හෙළ උරුමයේ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී පූජ්‍ය ඒල්ලාවල මේධානන්ද හිමියන් සම්බන්ධයෙන් පසුගිය දින කීපය පුරා සමාජය තුළ විශාල කතාබහක් ඇති වී තිබුණි. එය දේශපාලනමය කතාබහක් වූවත් ඒ හේතුවෙන් මෙරට බෞද්ධ සමාජය මෙන්ම සංඝ සංවිධානයද මහත් කැළඹීමකට ලක් විය. ඊට හේතුව වන්නේ මෙම සිදුවීමට සම්බන්ධ...
Continue reading
September 21, 2010 හෑගොඩ විපස්සි හිමි
පුවත් පත් ප්‍රකාශන
The Royal Asiatic Society of Sri Lanka is organizing a Symposium on the Tourist Authorities Ramayana Trail on Saturday, July 17 from 8.30 a.m. to 12.30 p.m., at the Gamini Dissanayake Auditorium of the Mahaweli Centre, No. 96, Ananda Coomaraswamy Mawatha, Colombo 7. Several interesting talks will be...
Continue reading
July 5, 2010 හෑගොඩ විපස්සි හිමි
විමර්ශන, විශේෂාංග
පින්වතුනි, දවසක් බුදුරජාණන් වහන්සේ වෙත පැමිණි දෙවියෙක් මෙහෙම අහනවා. බුදුහාමුදුරුවනේ මිනිසුන්ට තියෙන උතුම් වස්තුව කුමක් ද? උතුම් යාහළුවා කවුද? පණ ඇති සත්තු පොළොව ඇසුරු කොට ජීවත් වෙනවා. ඒ සතුන්ගේ පිිහිටට තියෙන්නේ මොනවා ද? එවිට බුදුරජාණන් වහන්සේ මෙසේ වදාළා. පුත්තා වත්‍ථු මනුස්සානං භරියාය පරමා සඛා වුට්ඨිං භූතූපජීවන්ති යෙ පාණා...
Continue reading
June 20, 2010 හෑගොඩ විපස්සි හිමි
පුවත් පත් ප්‍රකාශන
මිහිපිට වෙසෙන සත්වයා අතරෙන් මිනිසාට සමාන කළ හැකි අන් සත්ත්වයෙක් නොමැත. ඒ අන් කිසිවක් නිසා නොව ඉතා උසස් තත්ත්වයකට දියුණු කළ හැකි මනසක් ඔහු සතුව ඇති නිසා ය. බලන්න. ලොව්තුරා බුද්ධත්වයට පත් වන්නේත්, රහත් බවට පත් වන්නේත් මනුෂ්‍යයෙක්ම ය. උසස් ගණයේ විද්‍යාඥයෙකු, වෛද්‍යවරයෙකු, ගුරුවරයෙකු, මාධ්‍යවේදියෙකු, ශ්‍රේෂ්ඨ පුරවැසියෙකු වන්නේත්...
Continue reading
June 20, 2010 හෑගොඩ විපස්සි හිමි
විශේෂාංග
බෞද්ධ වචන මාලාවේ දානය යන වචනයට සුවිශේෂි ස්ථානයක් හිමි වේ. සන්තානගත කෙලෙස්, පහකොට නිර්වාණ සුවය සාක්‍ෂාත් කිරීමේ විමුක්ති මාර්ගයේ මූලික පියවර වන්නේ දානයයි. සමාජගත දියුණුවේ පදනමක් වශයෙන් ද දාන සංකල්පය ක්රියාත්මක කළ යුතු ආකාරය විවිධ සූත්ර දේශනාවල සඳහන් වේ. ඒ අනුව පුද්ගලයාගේ සිට පාලකයා දක්වාත් පාලකයාගේ සිට පුද්ගලයා...
Continue reading
June 20, 2010 හෑගොඩ විපස්සි හිමි
විශේෂාංග
පින්වතුනි, බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කළ පරිදි මිනිසුන්ට ඇති උතුම් සම්පතක් ගැණ ඊයේ ඔබට පැහැදිලි කළා. අද කියන්නට බලාපොරොත්තු වන්නේ එහි සඳහන් දෙවැනි කොටස යි. එම ගාථාවේ දී බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළේ ‘‘භරියාය පරමා සඛා’’ යනුවෙනි. පරම කියන්නේ උතුම් කියන අදහසයි. භරියාය කියන්නේ බිරිඳයි. ඒ නිසා සැමියාට උතුම් යහළුවා බිරිඳයි....
Continue reading
June 20, 2010 හෑගොඩ විපස්සි හිමි
විශේෂාංග
පින්වතුනී, ධාර්මිකව කටයුතුවල යෙදෙමින් උත්සාහයෙන් ජීවත් වීමට අවශ්‍ය ධර්ම උපදේශ කොච්චර නම් බුදුහාමුදුරුවො දේශනා කොට තිබෙනවාද? ඇත්ත වශයෙන්ම උත්සාහය ඔබ අප කාටත් ‘‘සම්පතක්’’. ඒ පිළිබඳව විවිධ කරුණු බුදු දහමේ තියෙනවා. අලස නොවී යහපත් උපායන් හොයමින් උත්සාහයේ නියැලීම දියුණුවේ රහසක්. දියුණු වෙන කවරෙකුට හෝ ඒ සඳහා තියෙන ප‍්‍රධාන ම...
Continue reading
June 20, 2010 හෑගොඩ විපස්සි හිමි
විශේෂාංග
පින්වතුනී, කැඩපතකින් නැතහොත් මුහුණ බලන කණ්නාඩියකින් කරන්නේ අපේ දෙනෙතට නොපෙනෙන තැන් බල බලා සිරුර හැඩ වැඩ කිරීමයි. අම්බලට්ඨික රාහුලෝවාද සූත‍්‍රයේ දී බුදුරජාණන් වහන්සේ පුංචි රාහුල හාමුදුරුවන්ට දේශනා කළේ තමන් කරන ක‍්‍රියා බලා කයින් වචනයෙන් සිතින් කළයුතු දෑ කළ යුතුයි යන්නයි. යම් කි‍්‍රයාවක් කරන විට එය තමන්ට දුක පිණිස,...
Continue reading
June 20, 2010 හෑගොඩ විපස්සි හිමි
විශේෂාංග
පින්වතුනී, ලෝකයේ වෙසෙන සතා සිව්පාවා දුටු පමණින් හඳුනා ගන්න පුළුවන්. දැන් බලන්න සිංහයා, කොටියා, ගිරවා, නයා කපුටා ආදී ඒ ඒ සතුන්ට ආවේණික ලක්‍ෂණවලින් ම පුංචි ළමයෙකුට උනත් හඳුනා ගන්න පුළුවන් ද? බැහැ නේද? ඒ ඇයි? බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළේ, න වණ්ණ රූපෙන නරෝ සුජානෝ න විස්සසේ ඉත්තර දස්සනේන සුසඤ්ඤතානං...
Continue reading
June 20, 2010 හෑගොඩ විපස්සි හිමි
විශේෂාංග
පින්වතුනී, ආශ‍්‍රය කළ යුතු නොකළ යුතු මිතුරන් හඳුනා ගැනීමට අවශ්‍ය කරන වර්ගීකරණයක් දීඝ නිකායේ සිඟාලෝවාද සූත‍්‍රයේ තිබෙනවා. මෙම සූත්රය ගිහි විනය ඇතුළත් දේශනාවකි. ඒ නිසා සාර්ථක ජීවිතයක් ගත කිරීමට අවශ්‍ය කරන කෙනෙකුට මේ සූත්රය කියවා අවබෝධ කර ගැනීම ඉතා වැදගත්. මේ දේශනාවට අනුව මිතුරු වෙසින් පෙනී සිටින අමිත‍්‍රයෝ...
Continue reading
June 20, 2010 හෑගොඩ විපස්සි හිමි
විශේෂාංග
පින්වතුනී, යහළුවෙක් නැති කෙනෙක් ලෝකයේ නැහැ. සෑම කෙනෙකුට ම යහළුවෙක් හෝ සිටිනවා. ඇත්ත වශයෙන් ම මෙය මානව සංහතියට පමණක් උරුම වන දෙයක් ද නොවෙයි. කොහොම වුණත් ආශ‍්‍රය කරණ සෑම දෙනා ම සැබෑ යහළුවන් දැයි අපි දන්නේ නැහැ. එය එහෙම වුණත් අපේ මව්භාෂාවේ දී තියෙන ව්‍යවහාරකරන ‘‘යහළු’’ යන පදය...
Continue reading
June 10, 2010 හෑගොඩ විපස්සි හිමි
විශේෂාංග
ලෝකයේ කිසිදු ආගමකට දර්ශනයකට සම කළ නොහැකි බෞද්ධ දර්ශනයේ දාර්ශනික අගය වර්තමානයේ යටපත් වෙමින් පවතින බව දක්නට ලැබෙන්නේ බෞද්ධ අබෞද්ධ ඇතැමුන්ගේ ක්‍රියාකාරකම් හරහා ය. එමෙන් ම ජාත්‍යන්තර වශයෙන් බුදු දහම යටපත් කිරීමේ ව්‍යාපාර දියත් වන බවට සාක්ෂි ලැබෙන්නේ මෑත ඉතිහාසයේදී පමණක් නොවේ. පුන්කලස විශේෂ වෙසක් අතිරේකයට අදහස් දැක්වූ...
Continue reading
May 23, 2010 හෑගොඩ විපස්සි හිමි
විශේෂාංග
